Voeding met aandacht: kleine aanpassingen, groot verschil
"Eten is meer dan voeding — het is een beleving"
Sabine Boerjan, verbonden aan het Expertisecentrum Dementie Paradox, put uit haar jarenlange ervaring in het begeleiden van zorgverleners en mantelzorgers. Haar visie op voeding gaat verder dan alleen de voedingswaarden.
Sabine legt uit: "Bij dementie vertrekken we altijd vanuit een gewone maaltijd. Pas wanneer nodig, en als dit bijdraagt aan het comfort of de veiligheid van de persoon, passen we deze aan."
Persoonsgerichte zorg staat hierbij centraal. Het gaat niet alleen om wat iemand eet, maar ook om hoe en waar ze eten. Een rustige, uitnodigende eetomgeving en kleine aanpassingen aan gerechten kunnen een wereld van verschil maken. Sabines inzichten benadrukken dat eten meer is dan voeden: het is een moment van verbinding, herkenning en comfort.
Inspirerend, toch? Met eenvoudige stappen kun je de eetervaring voor mensen met dementie verrijken en hun levenskwaliteit verbeteren.
Bij JAVA Foodservice delen we deze visie en geloven we in de kracht van voeding om levenskwaliteit te verbeteren. Samen met Sabine werken ook Riet Deckers, diëtiste, en Jo Huyens, culinair adviseur, aan praktische oplossingen om maaltijden beter af te stemmen op de specifieke noden van mensen met dementie. Riet zet haar expertise in om aangepaste voeding te creëren die zowel voedzaam als smaakvol is. Jo brengt zijn culinaire creativiteit en ervaring in om de maaltijden niet alleen lekker maar ook functioneel, aantrekkelijk en eetlustbevorderend te maken.
Op 7 november organiseerden Sabine Boerjan (Expertisecentrum Dementie Paradox), Riet Deckers (diëtiste bij JAVA Foodservice) en Jo Huyens (culinair adviseur bij JAVA Foodservice) een inspirerende infosessie rond maaltijdzorg voor mensen met dementie. Tijdens deze bijeenkomst werden inzichten gedeeld over hoe voeding kan bijdragen aan het welzijn van mensen met dementie. Van praktische tips tot creatieve oplossingen, de sessie benadrukte hoe kleine aanpassingen een groot verschil kunnen maken in het dagelijks leven.
Met hun gecombineerde expertise gaven Sabine, Riet en Jo een inkijk in hoe je met aandacht voor textuur, smaak en de eetomgeving maaltijdmomenten niet alleen toegankelijker, maar ook betekenisvoller kunt maken. Hun boodschap? Eten is meer dan voeding — het is een beleving. In onderstaande tekst lees je hoe deze inzichten concreet toegepast kunnen worden.
Praktische tips: maaltijdzorg op maat
Textuur aanpassen zonder smaak te verliezen
Bij dementie kunnen slik- en voedingsproblemen voorkomen, wat het eten bemoeilijkt. Toch is het belangrijk om niet te snel over te schakelen naar volledig gemixte voeding. Textuur speelt namelijk niet alleen een rol in veiligheid, maar voegt ook smaak en beleving toe aan de maaltijd.
Kleine aanpassingen kunnen soms al voldoende zijn. Wit brood kan bijvoorbeeld comfortabeler om te eten zijn dan vezelig bruin brood. Zachte alternatieven zoals gestoomde groenten of zacht vlees kunnen comfort bieden bij kauwproblemen. Indien omwille van veiligheid wordt overgeschakeld naar gemixte voeding, is het belangrijk aandacht te blijven hebben voor smaak en presentatie. Varieer in kleur en vorm en geef gemixte feestmaaltijden een extra creatieve touch om de eetlust te prikkelen.
Smaakverrijking voor een betere beleving
"Door gerechten geuriger te maken, bijvoorbeeld met kaneel of vanille, kun je de eetlust en beleving versterken."
Bij mensen met dementie kan de smaakbeleving veranderen. Waar zout en suiker vaak dominante smaakmakers zijn, kunnen subtiele aromatische kruiden zoals basilicum, tijm of kaneel een nieuwe smaakdimensie bieden.
Daarnaast speelt ook geur een belangrijke rol in de eetervaring. Door gerechten geuriger te maken, bijvoorbeeld met kaneel of vanille, kun je de eetlust en beleving versterken. Een goed voorbeeld hiervan zijn verloren brood met appeltjes en kaneel — eenvoudig, geurig en vol van smaak, ideaal om de zintuigen extra te prikkelen.
Kleine, energierijke porties bieden
Voor mensen met een verminderde eetlust kunnen kleine, energierijke porties een verschil maken. Denk aan soepen verrijkt met room of smeerkaas, boterhammen met dubbel beleg of voedzame snacks zoals fruitmoes en kaasblokjes. Door subtiele toevoegingen, zoals boter in puree, kun je gerechten niet alleen voedzamer, maar ook smakelijker maken.
Daarnaast kunnen eenvoudige, hapklare snacks op een aantrekkelijke manier gepresenteerd worden om de eetlust te stimuleren. Probeer bijvoorbeeld een fingerfood snackbord, dat je eventueel samen kunt voorbereiden. Deze aanpak combineert voeding met een sociaal moment wat de eetervaring verrijkt en aangenamer maakt.
"Probeer bijvoorbeeld een fingerfood snackbord, dat je eventueel samen kunt voorbereiden."
Een optimale eetomgeving creëren
De eetomgeving heeft een grote invloed op hoe de maaltijden worden ervaren. Een eenvoudige aanpassing, zoals creëren van contrast tussen bord en tafel, en een kleurrijke maaltijd maakt al een groot verschil in de zichtbaarheid van de maaltijd voor de persoon.
Bord 1: Weinig kleur en contrast
Bord 2: Extra kleur toevoegen op het bord
Bord 3: Extra kleur op het bord en contrast met de ondergrond
De kracht van eenvoud in maaltijdzorg
Samen met het Expertisecentrum Dementie Paradox zetten we in op eenvoudige, doeltreffende oplossingen op maat in maaltijdzorg. Kleine, energierijke porties en hapklare snacks, zoals een fingerfood snackbord, maken voeding niet alleen voedzaam maar ook uitnodigend. Met minimale aanpassingen vergroten we de eetlust en creëren we een eetervaring die comfort en verbinding biedt. In deze normalisatie ligt de sleutel tot aangepaste en smakelijke maaltijdzorg.